Wiele osób, przeważnie w starszym wieku, traci wzrok z powodu zaćmy. Dawniej choroba ta pozbawiała ludzi możliwości normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. Dziś, dzięki osiągnięciom współczesnej nauki i techniki nie stanowi już żadnego problemu zdrowotnego. Często jednak pacjenci nie mogą zdecydować się na laserową korekcję wzroku z obawy przed możliwymi komplikacjami. Czy ich lęk jest uzasadniony?
Na czym polega zaćma?
Zaćma, inaczej katarakta, polega na stopniowym mętnieniu soczewki oka, co utrudnia prawidłowe widzenie. Proces ten przebiega stopniowo – u jednych osób szybciej, u innych wolniej, jednak nie można go zatrzymać. Kiedy soczewka zmętnieje całkowicie, promienie świetlne nie mogą przedostawać się do siatkówki, co sprawia, że osoba chora przestaje odbierać jakiekolwiek wrażenia wzrokowe i staje się niewidoma.
Przyczyny choroby
Jak dotąd nie udało się ustalić bezpośredniej przyczyny mętnienia soczewki oka. Choroba najczęściej występuje u osób w podeszłym wieku i traktowana jest jako skutek naturalnego procesu starzenia się organizmu. Nieraz zaćma powstaje po urazie gałki ocznej lub zapaleniu błony naczyniowej twardówki albo rogówki. Zdarzają się również przypadki katarakty wrodzonej u małych dzieci. Tłumaczy się je uwarunkowaniem genetycznym lub uszkodzeniem płodu w łonie matki. Powstawaniu zaćmy wtórnej sprzyjają niektóre choroby, takie, jak na przykład: cukrzyca, atopowe zapalenie skóry czy niedoczynność przytarczyc.
Objawy zaćmy
Pierwsze symptomy choroby są trudne do wykrycia przez pacjenta. Chwilowe problemy z brakiem ostrości obrazu spychane są na karb przemęczenia lub podeszłego wieku. Jednak wraz z upływem czasu obraz staje się coraz mniej wyraźny i nie pomaga noszenie szkieł korekcyjnych. Szczególnie nieostry obraz występuje w jasnym świetle (niektórzy wokół źródła światła obserwują „aureolę”). Pacjenci lepiej widzą o zmierzchu i w cieniu. W miarę postępowania choroby widzenie znacznie się pogarsza i obraz staje się coraz bardziej zamglony, aż w końcu zanika zupełnie.
Diagnostyka zaćmy
Kataraktę wykrywa się poprzez obserwację przedniego odcinka gałki ocznej w lampie szczelinowej. Okulista kieruje silne światło na oko i dokładnie ogląda jego elementy znajdujące się w przednim odcinku (soczewkę, rogówkę, spojówkę oraz twardówkę) oraz struktury leżące głębiej (siatkówkę i centralną część ciała szklistego). Badanie to pozwala ocenić stopień i rodzaj zmętnienia soczewki oka. Ponadto, przeprowadza się badanie dna oka, aby wykluczyć inne zmiany mogące wpływać negatywnie na ostrość widzenia, takie, jak np.: odwarstwienie siatkówki, zanik nerwu wzrokowego oraz zwyrodnienie plamki żółtej.
Leczenie zaćmy
Nawet wcześnie wykrytej zaćmy nie da się wyleczyć, ani zatrzymać znanymi dotąd środkami farmakologicznymi. Rozwój choroby można jedynie spowolnić dzięki stosowaniu odpowiednich kropli do oczu. Aby jednak pacjent odzyskał wzrok, należy usunąć mętną soczewkę i zastąpić ją sztuczną. Dawniej usuwano zmętniałą soczewkę oka razem z torebką, w której się ona znajduje. Niestety, w wyniku takiego zabiegu pacjent cierpiał na wysoką nadwzroczność i musiał nosić bardzo silne szkła korekcyjne (od 8 do 19 Dioptrii). Obecnie specjalista usuwa jedynie przednią część soczewki lub rozbija jej zmętniałe części, pozostawiając torebkę na miejscu. Dzięki temu nie powstaje nadwzroczność i pacjent nie musi nosić szkieł korekcyjnych. Moc łamiąca sztucznej soczewki dobierana jest indywidualnie dla każdego pacjenta. Zabiegi usuwania zaćmy i wszczepiania sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej wykonuje się nowoczesnymi metodami (np. fakoemulsyfikacją za pomocą ultradźwięków czy lasera femtosekundowego). Sztuczne soczewki są wysokiej jakości, wyposażone w filtry UV, a pacjenci bardzo dobrze je tolerują.
Czy zabieg usuwania zaćmy jest bezpieczny?
Przed zabiegiem wykonuje się badania okulistyczne (np. pomiar ostrości wzroku, ciśnienia wewnątrzgałkowego, USG gałki ocznej), które pozwalają dokładnie określić parametry sztucznej soczewki, jaka zostanie wszczepiona pacjentowi. Zabieg usuwania zaćmy jest procedurą rutynową i trwa nie więcej, niż pół godziny. Przeprowadza się go w znieczuleniu miejscowym (za pomocą kropli do oczu), dzięki czemu pacjent ma przez cały czas kontakt z lekarzem. Zabieg związany jest z niewielkim ryzykiem, jednak powikłania zdarzają się bardzo rzadko (raz na 10000 przypadków). Po wszczepieniu sztucznej soczewki pacjent szybko powraca do wykonywania zwykłych, codziennych czynności (najczęściej w ciągu jednego dnia).
Przeciwwskazaniem do zabiegu może być np. choroba serca, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca oraz zaburzenia hormonalne.
Materiał partnera
