Nietolerancja glutenu dla wielu z nas brzmi jak najgorszy żywieniowy koszmar. Zwłaszcza w naszym kraju, w którym codzienna dieta opiera się na produktach mącznych, a chleb uchodzi za jeden z najlepszych na świecie. Jednak nietolerancja glutenu nie oznacza, że jesteśmy skazani na niesmaczne i nieciekawe potrawy. Co warto wiedzieć o nietolerancji glutenu i jak radzić sobie z wyzwaniami żywieniowymi, które się z nią wiążą? Podpowiadamy.
Można wyróżnić dwa rodzaje nietolerancji glutenu. Jednym z nich jest choroba autoimmunologiczna o podłożu genetycznym, inaczej zwana celiakią. Drugi rodzaj to schorzenie, które jest zależne od przeciwciał klasy lgG.
Osoby, które posiadają nietolerancje glutenu, narażone są na występowanie różnych dolegliwości, które są spowodowane białkiem roślinnym zawartym w spożywanych produktach.
Gdzie znajduje się gluten?
Otóż gluten występuje głównie w ziarnach zbóż (i wykonanych z nich produktach) takich jak pszenica, żyto, czy też jęczmień.
Objawy celiakii
Istnieje w trzech postaciach- I pełnoobjawowa, II skąpoobjawowa oraz III utajona. Każdej z nich towarzyszą inne objawy, jednak klasyczna jest postać pełnoobjawowa. Towarzyszą jej objawy takie jak: bóle brzucha, utrata masy ciała, zaparcia oraz biegunki, a także zaburzenia rozwoju u dzieci (niski wzrost lub nadpobudliwość).
Częściej występuje postać skąpoobjawowa, która charakteryzuje się niespecyficznymi objawami, co powoduje znacznie trudniejszą diagnostykę. Jej głównymi objawami są migreny, bóle kości i stawów, wiecznie towarzyszące zmęczenie, zmiany powstające na skórze. Mogą występować również zaburzenia w cyklu miesiączkowym, a także płodności. Zanik szkliwa zębowego, odczuwalne drętwienie kończyn, wahania nastroju, a także występowanie stanów depresyjnych.
Postać utajona nie posiada żadnych występujących objawów, jednak w krwi znajdują się przeciwciała świadczące o chorobie. Jest skłonna do przekształcania się w postaci wyżej wymienione.
Objawy nietolerancji glutenu zależne od lgG
Główne dolegliwości mogą być związane lub dotyczyć bezpośrednio układu pokarmowego. Należą do nich zaparcia, biegunki, wzdęcia, mdłości. Odczuwalne ogólne osłabienie organizmu, przewlekłe zmęczenie. Zmiany skórne, np. trądzik. Mogą pojawić się również bóle stawów oraz mięśni, problemy z zasypianiem, zaburzenia widzenia, a także zmiany zachowania. Objawy te zwykle występują po upływie od 24-96 godzin, po spożyciu produktów, w których składzie znajduje się gluten.
Nieleczona odmiana nietolerancji skutkuje zwiększeniem ryzyka występowania cukrzycy, otyłości, a także niedożywienia lub niedokrwistości.
Profilaktyka i leczenie nietolerancji glutenu
W przypadku choroby trzewnej następuje całkowita rezygnacja z produktów pszenicznych, żytnich, jęczmiennych oraz wszelkiego rodzaju pieczywa, mąki i makaronów na bazie zbożowej. Należy zrezygnować również z produktów mięsnych, które również zawierają gluten, zalicza się do nich tradycyjne pasztetowe, kaszanki oraz salcesony. Dodatkowo należy bezwzględnie zwracać szczególną uwagę na składy produktów, ponieważ niekiedy gluten znajdować się może także w produktach, których nigdy nie posądzalibyśmy o zawartość tego składnika.
W przypadku osób, u których zdiagnozowano nietolerancje stosowane są diety tzw. bezglutenowe. W dietach tych występują produkty, które są całkowicie bezpieczne do spożycia. Zalicza się do nich: soję, proso, ryż, kukurydzę, ziemniaki, grykę, fasolę, soczewicę, maniok, sorgo. Wszelkiego rodzaju owoce oraz warzywa, a także orzechy, mięso i ryby. Obecnie jednak zaprzestanie jedzenia produktów zbożowych nie wyklucza jedzenia, na przykład makaronów. Pasta z soczewicy czy ciecierzycy świetnie zastępuje tradycyjne kluchy. Szeroka oferta mąk bezglutenowych pozwala natomiast na otrzymanie całkiem smacznych chlebów i bułek, które staną się smakowitą podstawą śniadania. Podobnie można dziś bez większego problemu uzyskać bezglutenowe naleśniki, czy nawet pierogi.
Co ciekawe, obecnie nawet cateringi dietetyczne komponują swoje posiłki tak, że uwzględniają zapotrzebowania osób z nietolerancją glutenu, także tych, które unikają mięsa. Obecnie różne rodzaje diet są komponowane w sposób gwarantujący smaczne i zbilansowane posiłki nawet przy podwyższonych rygorach.
Rezygnacja ze zbóż, produktów zbożowych i zawierających w składzie gluten nie musi oznaczać jednoczesnego wykluczenia smacznych, zdrowych i odpowiednio zbilansowanych produktów. Zarówno oferta produktów bezglutenowych, jak i profesjonalne cateringi, pozwalają wybrać to, co nam smakuje i co optymalnie zaspokoi nasze potrzeby żywieniowe.
OLI
