Utwardzone oleje roślinne, czyli tzw. tłuszcze trans uznawane są za te najbardziej szkodliwe dla naszego zdrowia, ponieważ ich spożycie przyczynia się do rozwoju chorób cywilizacyjnych takich jak miażdżyca, nadciśnienie, a także cukrzyca typu 2. Oczywiście oleje roślinne w czystej postaci wpływają korzystnie na stan naszego zdrowia, jednak w trakcie procesu utwardzania zmieniają całkowicie swoje właściwości, dlatego też najlepiej zrezygnować z ich spożycia. Gdzie występują tłuszcze trans i które produkty spożywcze należy wyeliminować z codziennej diety?
Gdzie występują tłuszcze trans?
Tłuszcze trans można znaleźć przede wszystkim w mleku oraz jego przetworach, a także w mięsie, przy czym największe ich ilości znajdują się w baraninie i wołowinie, natomiast najmniejsze w wieprzowinie oraz w mięsie kurczaka. Rezygnacja z tych produktów spożywczych nie jest jednak konieczna.
Jak podaje Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady na temat obecności izomerów trans kwasów tłuszczowych w żywności oraz w ogólnej diecie populacji Unii:
TFA produkowane przemysłowo i pochodzące od przeżuwaczy zawierają zasadniczo te same związki, lecz w innych proporcjach. Izomery trans kwasów tłuszczowych z obu źródeł mają – jak się wydaje – taki sam wpływ na lipidy we krwi. Według Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) dostępne dowody wskazują na to, że TFA pochodzące od przeżuwaczy mają szkodliwy wpływ na lipidy i lipoproteiny we krwi, podobny do wpływu izomerów produkowanych przemysłowo, jeżeli są spożywane w takich samych ilościach.”
Według Światowej Organizacji Zdrowia, (WHO) tłuszcze trans naturalnie występujące u przeżuwaczy mogą jedynie nie stanowić ryzyka dla zdrowia ze względu na stosunkowo małe spożycie. (Więcej informacji na ten temat: https://ec.europa.eu/transparency/regdoc/rep/1/2015/PL/1-2015-619-PL-F1-1.PDF)
Inaczej wygląda sytuacja w przypadku olejów roślinnych, które poddawane są procesowi utwardzania. Naturalnie występujące oleje mają płynną konsystencję, dlatego też, aby zamienić ją w formę stałą, konieczne jest przeprowadzenie procesu ich uwodornienia. Jak wiadomo nie od dziś, oleje roślinne są niezwykle wrażliwe zarówno na światło, jak i na temperaturę, dlatego też konieczne jest ich odpowiednie przechowywanie. Przeprowadzenie natomiast procesu utwardzania zwiększa trwałość olejów, co prowadzi do tego, iż zdecydowana większość producentów dodaje je do wytwarzanych produktów, zwiększając tym samym termin ich przydatności do spożycia. .
Oddziaływanie tłuszczy trans na nasz organizm
Konsumowanie produktów spożywczych, które zawierają w swoim składzie utwardzone tłuszcze roślinne, przyczynia się do zwiększenia ryzyka pojawienia się nowotworów, chorób serca, a także niepłodności. Tłuszcze trans powodują wzrost poziomu złego cholesterolu we krwi, a jak wiadomo, jego nadmiar zaczyna odkładać się w ścianach tętnic, doprowadzając tym samym do niebezpiecznej dla zdrowia miażdżycy, która w najgorszym przypadku może doprowadzić do udaru lub zawału serca. Zbyt duże ilości tłuszczy trans w diecie mogą ponadto doprowadzić do wzrostu masy ciała, co w efekcie może objawić się nawet nadwagą i otyłością.
Produkty spożywcze, w których znajdują się tłuszcze trans
W powszechnym przekonaniu tłuszcze trans każdego dnia dostarczane są do organizmu najczęściej pod postacią margaryny, zarówno tej przeznaczonej do smarowania pieczywa, jak i do pieczenia. Tymczasem, jak wynika z najnowszych badań oznaczenia składu kwasów tłuszczowych w produktach do smarowania pieczywa, zawartość izomerów trans w 95% miękkich margaryn kubkowych dostępnych w Polsce nie przekracza 1%, co określa się mianem „praktycznie nieobecne”.
Oddzielną grupę stanowią margaryny – kostki do pieczenia, wśród których są produkty praktycznie pozbawione izomerów trans oraz produkty o ich wysokiej zawartości. Dlatego, aby unikać przemysłowych izomerów trans w diecie tak istotne jest czytanie etykiet i unikanie produktów zawierających częściowo uwodornione bądź częściowo utwardzone i oleje roślinne. Dotyczy to nie tylko tłuszczów, ale także słodyczy, przetworów i dań gotowych.
W jakich jeszcze produktach żywnościowych dostępnych w sklepach znajdują się utwardzone tłuszcze roślinne? Tłuszcze trans można również znaleźć w słonych przekąskach, chlebie tostowym, słodyczach (najwięcej w pączkach, białej czekoladzie, batonach, herbatnikach i ciastach), fast foodach, kostkach rosołowych, zupkach chińskich, a także w sosach z proszku.
KPA
