Zaburzenie nadpobudliwości psychoruchowej, zwane ADHD, to jedno z najczęstszych zaburzeń neurologicznych u dzieci i młodzieży. Jednakże coraz więcej badań wskazuje, że niektóre osoby z ADHD nadal doświadczają objawów i trudności związanych z tym zaburzeniem również w wieku dorosłym. Wpływ ADHD na życie dorosłych może być trudny do zdiagnozowania i leczenia, ze względu na to, że objawy często są niespecyficzne i mogą być mylone z innymi zaburzeniami. W tym artykule omówimy, czym jest ADHD u dorosłych i jakie są jego objawy.
Czy ADHD występuje u dorosłych?
ADHD jest neurologicznym zaburzeniem zachowania, które rozpoczyna się w dzieciństwie i objawia się trudnościami w koncentracji i utrzymaniu uwagi, nadmierną aktywnością ruchową (hiperaktywnością) i nieumiarkowaniem (impulsywnością).
W ostatnich latach wzrosła częstość występowania ADHD, także u osób dorosłych. Kiedyś sądzono, że do okresu dojrzewania objawy ADHD ulegną znacznemu zmniejszeniu lub znikną. Obecnie jednak te poglądy uległy zmianie: w 30-70% przypadków ADHD utrzymuje się w wieku dorosłym. Wynika to najczęściej z nieodpowiedniego leczenia w dzieciństwie.
Wszystkie procesy w układzie nerwowym opierają się na dwóch przeciwstawnych mechanizmach: pobudzeniu i hamowaniu. W zwykłych warunkach są one zrównoważone. Jednak kształtowanie się układu nerwowego nie następuje bezpośrednio po urodzeniu. Mózg kształtuje się głównie przed 8 rokiem życia, a dopiero ostatecznie do 25 roku życia. Dlatego u dzieci pobudzenie i hamowanie często wymykają się spod kontroli, w niektórych przypadkach prowadząc do ADHD. Z czasem mózg dojrzewa, a objawy ADHD zmniejszają się lub ustępują samoistnie. Ale nawet jako osoba dorosła, zaburzenia poznawcze, behawioralne i motoryczne, które rozwinęły się z powodu ADHD mogą się utrzymywać.
ADHD u dorosłych a u dzieci
Po pierwsze, jeśli dziecko nie miało ADHD, dorosły nie rozwinie go. Dlatego ADHD u dorosłych nie jest odrębnym zaburzeniem, a raczej zaburzeniem utrzymującym się od dzieciństwa.
Po drugie, u dorosłych zaburzenia koncentracji uwagi przeważają nad zaburzeniami nadpobudliwości. Osoby te mają trudności z koncentracją i utrzymaniem uwagi i mogą nie być w stanie wykonywać wielu czynności wymagających skupienia. Nadpobudliwość może objawiać się niepokojem, więc praca siedząca nie jest dla nich odpowiednia. Impulsywność może objawiać się konfliktami w rodzinie i w pracy.
Po trzecie, ADHD w wieku dorosłym wymaga dokładnej oceny w celu wykluczenia innych zaburzeń, w tym chorób psychicznych.
Objawy ADHD u dorosłych
Aby mówić o podejrzeniu ADHD u dorosłych, powinno wystąpić co najmniej 5 objawów w ciągu minimum 6 miesięcy:
- Niezdolność do skupienia się na szczegółach, błędy z nieuwagi
- Niezdolność do utrzymania uwagi przez dłuższy czas
- Często sprawia wrażenie, że nie słucha wypowiedzi
- Niezdolność do wykonywania poleceń, algorytmów, np. przestrzegania warunków zadania
- Opór przed angażowaniem się w zadania, unikanie lub aktywny opór
- Częste gubienie rzeczy, zwłaszcza potrzebnych
- Rozproszenie uwagi („wyłączanie się”, „bujanie w obłokach”)
- Codzienne zapominanie (zakupy, obowiązki domowe, spóźnianie się)
- Stałe ruchy rąk, stóp, wiercenie się na krześle
- Częste wstawanie z miejsca
- Niezdolność do spokojnego siedzenia
- Niezdolność do spokojnego spędzania czasu
- Ciągła potrzeba bycia w ruchu
- Gadatliwość
- Odpowiadanie na pytanie bez wysłuchania go do końca
- Trudności w czekaniu na swoją kolej
Objawy te powinny być na tyle poważne, aby przeszkadzały w nauce, kontaktach towarzyskich i pracy. Powinny być również obserwowane w domu i w innych miejscach (praca, wizyty itp.). Powinny być zauważone nie tylko przez bliskie osoby, ale także przez inne osoby z otoczenia.
Wnioski wynikające z badań nad ADHD u dorosłych wskazują na to, że zaburzenie to może znacząco wpływać na jakość życia osób dotkniętych tym problemem. Na szczęście, dzięki coraz większej świadomości na temat ADHD, osoby dorosłe z tym zaburzeniem mogą poprawić swoją jakość życia i osiągnąć sukcesy w pracy i życiu prywatnym. Warto pamiętać, że ADHD to nie wyrok, a jedynie inny sposób funkcjonowania, który można nauczyć się lepiej rozumieć i radzić sobie z nim skuteczniej.
MCH
