Fortyfikacje obronne mają w Polsce bardzo długą historię. Często są one pozostałościami ogromnych imperiów. Wystarczy wspomnieć o Krzyżakach, Prusach XVIII wieku czy bunkrach niemieckich okresu II wojny światowej. Szczególnie wiele zachowało się ich na Mazowszu, które często było centrum najważniejszych bitew. Które fortyfikacje robią dzisiaj największy wrażenie i w jakim stanie się zachowały?
Twierdza Modlin
Twierdza położona jest około 30 kilometrów od Warszawy, a konkretnie u zbiegu Wisły, Narwi i Wkry. Składa się ona z cytadeli, umocnionych przedmości i dwóch łańcuchów fortów. Ma opinię największej i najlepiej zachowanej twierdzy w Polsce. Stanowi zbiór różnych stylów budowy: polskich, francuskich i rosyjskich. Do obrony dochodziło twierdzy dochodziło cztery razy. Odbywała się tu też obrona przed bolszewikami w 1920 roku. Broniły się w niej zarówno wojska Księstwa Warszawskiego, jak i Niemcy, Francuzi, Rosjanie czy Sasi. Cytadela modlińska liczy aż 2250 metrów i jest to najdłuższy budynek w całej Europie.
Fort Dębe
Budowa Fortu Dębe została rozpoczęta przez Rosjan na początku XX wieku. Nigdy nie została jednak zakończona. Wpływ na to miały liczne wojny rosyjsko-japońskie, które kazały się Rosjanom skupić na wschodzie. Zbudowany został na planie trapezu, a głównym materiał był beton. Koszary składają się z dwóch części, wrażenie robią tradytory z wieżami obserwacyjnymi i dwie kaponiery przeciwskarpowe. Na głównym wale możemy zaobserwować dodatkowe pancerne stanowiska obserwacyjne. Całość fortu otoczona jest przez suchą fosę. Budynek pomimo niedokończenia przydał się w starciu z Niemcami w 1915 roku, dzięki czemu udało się odeprzeć wrogie wojska.
Fort Beniaminów
Również Fort Beniaminów został zbudowany przez Rosjan, nawet w analogicznym okresie jak Fort Dębe. Co ciekawe również tutaj budowa została niedokończona. Istotne różnice występują natomiast w samej budowie. Fort Beniaminów został zbudowany na planie pięcioboku i posiada zaledwie jeden wał ziemny. Głęboka fosa broniona jest przez trzy kaponiery, które są połączone poternami z wnętrzem fortu. Wrażenie robią wielkie betonowe koszary oraz kaponiera szyjowa. Fort miał być jednym z pięciu fortów Warszawskiego Rejonu Fortecznego. Pozostał jedynym, który przetrwał do dnia dzisiejszego. Fort przydał się szczególnie w czasie I wojny światowej, siedzibę mieli tu niektórzy polscy oficerowie. Niekorzystnie wpłynęła na niego II wojna i bombardowanie Rosjan.
Mnóstwo innych fortyfikacji
Liczba fortyfikacji, które znajdują się na Mazowszu jest kilkadziesiąt. Każda ma swoją specyficzną historię i budowę. Stan niektórych budzi jednak zastrzeżenia. Wiele osób narzeka, że miasta wolą bardziej inwestować w odbudowę mniejszych pomników, zamiast w wielke forty i twierdze. Związane z tym są jednak ogromne koszty. Warto na własną rękę poszukać fortyfikacji w naszej okolicy i lepiej poznać historię regionu, z którym jesteśmy związani. Wycieczka do fortyfikacji to nie tylko ciekawa wyprawa dla całej rodziny, ale też świetna nauka historii i dawnych obyczajów.
MMI
